อสรพิษ : ผู้ยอมจำนนคือคนที่ตายแล้ว

อสรพิษ : ผู้ยอมจำนนคือคนที่ตายแล้ว

 กฤตภาศ ศักดิษฐานนท์

แดนอรัญ แสงทอง เป็นที่กล่าวถึงกันในวงวรรณกรรมไทยเป็นอย่างมากหลังปรากฏการณ์ที่เขาทำไว้ในยุโรป ผลงานชิ้นหนึ่งของเขาชื่อ “อสรพิษ” ซึ่งเป็นเรื่องสั้นขนาดยาว ได้รับการตีพิมพ์เป็นเล่มโดยสำนักพิมพ์เลอเซยของฝรั่งเศส ผ่านฝีมือการแปลจาก บรรณาธิการรุ่นลายครามผู้มีความสนใจวรรณกรรมไทยเป็นอย่างยิ่ง นามว่า มาร์แซลล์ บารังส์

มาร์แซลล์ บารังส์ พบความไม่ธรรมดาของอสรพิษทันที่หลังจากที่เขาอ่านจบ และนี่คืองานวรรณกรรมไทยแบบที่บรรณาธิการสมควรตะครุบไว้ ดูเขาให้คุณค่ากับงานของแดนอรัญมากเหลือเกิน มากกว่าเมื่อเทียบกับที่ผลงานของนักเขียนใหญ่ท่านอื่นที่เขาเคยแปลส่งเข้าสู่ตลาดวรรณกรรมในยุโรปไปแล้วอย่าง ชาติ กอบจิตติ นิคม รายวา และ เสกสรรค์ ประเสริฐกุล

งานเรื่องสั้นขนาดยาวชิ้นนี้กลายเป็นหนังสือเบสท์เซลเลอร์ในยุโรปได้อย่างไม่คาดฝัน ได้รับการแปลเป็นภาษาต่างๆ 6 ภาษา (อังกฤษ ฝรั่งเศส กรีก คาตาลัน โปรตุเกส เสปน) ส่งผลให้ผู้ประพันธ์ได้รับยศให้เป็น "อัศวิน" ประดับอิสริยาภรณ์ในลำดับชั้น Chevalier De L"Ordre Des Arts Des Lettres จากกระทรวงวัฒนธรรมและการสื่อสารของประเทศฝรั่งเศสเมื่อปีพ.ศ. 2551[1]

อสรพิษ เป็นเรื่องราวของเด็กชายวัย 10 ปีผู้ต้องเผชิญหน้ากับงูเห่าขนาดมหึมา การต่อสู้อย่างดุเดือดในระยะประชิดระหว่างทั้งคู่นำมาสู่โศกนาฏกรรมพิลึกพิลั่น บังเกิดเรื่องราวสุดประหลาดกลางพื้นที่ชนบทเงียบสงบ

“แป” ชื่อของเด็กชายที่ได้รับการขนานนามขึ้นอย่างไม่เป็นทางการขึ้นจากผู้คนในหมู่บ้าน ด้วยเหตุอันเนื่องมาจากลักษณะทางกายภาพของเขาซึ่งมีแขนขวาลีบแปเพราะผลจากการพลัดตกจากต้นตาลสูง

ในหมู่บ้านเล็กๆแห่งนี้ “แป” มีโลกใบเล็กที่ประกอบด้วยคนที่เขารักและรักเขา ได้แก่ พ่อกับแม่-ผู้ให้กำเนิดชีวิตเขาและให้การเลี้ยงดู ยายพลับพลึง-หมอตำแยผู้ทำคลอดและตัดสายสะดือให้เขา หลวงพ่อเทียน-ผู้เป็นคนตั้งชื่อที่แท้จริงให้เขา และวัวแปดตัว อันได้แก่ ไอ้ทุ่ง ไอ้ท่า ไอ้ป่า ไอ้เขา ไอ้เพชร ไอ้พลอย ไอ้เงิน และไอ้ทอง พ้นไปจากขอบเขตของโลกใบเล็กนี้แล้ว แปก็เป็นเด็กน้อยน่าขันที่ไม่เป็นที่ต้องการของคนในหมู่บ้านนัก เนื่องจากการที่เขาไปมีเรื่องถึงขั้นลงไม้ลงมือกับลูกชายของผู้ยิ่งใหญ่ซึ่งทำหน้าที่ร่างทรงของ “เจ้าแม่แพรกหนามแดง” อันเป็นดั่งเทพเจ้าศูนย์รวมจิตใจของชาวบ้านทั้งหมู่บ้าน และแน่นอน แปย่อมกลายเป็นศัตรูของร่างทรงผู้นี้ไปด้วยอย่างมิอาจเลี่ยง ชื่อของเขาคือ “ทรงวาด”

แต่แม้ทรงวาดจะจงเกลียดลงชังแปสักเท่าใด แปก็ไม่ได้เกลียดชังทรงวาด เขาเป็นเด็กจิตใจงาม รักสงบ และไม่คิดจะโต้ตอบความชิงชังนั้น ครั้งหนึ่งเขาถึงกับอธิษฐานขอพรจากเจ้าแม่คงคาในพิธีลอยกระทงว่า

“ขอให้เขาลงอย่าได้รู้สึกเกลียดชังทรงวาดและขอให้ทรงวาดจงอย่าได้เกลียดชังเขา”[2]

คำอธิษฐานขอพรดังกล่าวได้รับการสำทับเพิ่มเติมจากหลวงพ่อเทียน-เจ้าอาวาสวัดแพรกหนามแดงผู้เป็นคนตั้งชื่อที่แท้จริงให้กับเขา ว่า

“คำอธิษฐานของเจ้าจะเป็นจริง มันจะเป็นจริงทุกประการ”[3]

ซึ่งนั่นก็พอจะจินตนาการได้ว่าคำเหล่านี้เป็นกำลังใจและสร้างความรู้สึกดีๆที่ช่วยชโลมใจให้แปอยู่ต่อไปได้อย่างมีความสุข แม้จะเป็นเพียงเด็กตัวเล็กๆคนหนึ่งของหมู่บ้าน เด็กน้อยผู้เป็นส่วนเกินของชุมชนในความรู้สึกของทรงวาดและก็ไม่ได้มีค่าอะไรนักในสายตาชาวบ้านคนอื่น

วันหนึ่ง ชีวิตของแปก็ต้องมาเผชิญหน้ากับจุดเปลี่ยนครั้งสำคัญของชีวิตเมื่อเขาถูกจู่โจมจากงูเห่าเพศเมียขนาดยักษ์ซึ่งมีพละกำลังมหาศาล เขาต้องต่อสู้ด้วยแขนที่มีเพียงข้างเดียวในขณะที่งูเห่ายักษ์ก็พันรัดเขาไว้ทั้งร่างจนแทบจะเดินเหินไม่ได้ การต่อสู้อันยาวนานดำเนินไปจนพลบค่ำ แปสู้กับงูไปพลางก็เดินทางไปขอความช่วยเหลือจากผู้คนต่างๆไปพลาง แต่ในที่สุดก็ไม่สัมฤทธิ์ผล

เมื่อเรื่องราวดำเนินมาถึงช่วงสุดท้ายของเรื่อง ทรงวาดฉวยโอกาสแสดงตนในนามของเจ้าแม่แพรกหนามแดงซึ่งเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ของหมู่บ้าน ประกาศว่าสิ่งที่แปได้รับเป็นโทษทัณฑ์จากเจ้าแม่แพรกหนามแดง และสิ่งที่เกิดขึ้นนั้นเป็นสิ่งที่สมควรแล้ว ชาวบ้านทั้งหลายเชื่อตามคำของทรงวาดจึงไม่ลงมือเข้าช่วยชีวิตแป แม้กระทั่งผู้คนใกล้ชิดที่ดีกับเขามาตลอดก็เชื่อทรงวาดเช่นกัน

เมื่อแปพบว่าตัวเขาไม่เหลือใครอยู่เคียงข้างอีกต่อไปจึงบังเกิดความสิ้นหวังอย่างที่สุด เขายอมแพ้พ่ายแก่งูตัวนี้ แบมือออก ยอมจำนนแต่โดยดี เพราะการมีชีวิตอยู่โดยไม่มีเหลือใครอยู่เคียงข้างไม่มีความหมายสำหรับเขาอีกต่อไป แต่ทว่าเมื่อแปแบมือออกเขากลับพบว่างูตัวนั้นได้ตายจากไปนานแล้ว งูตัวนั้นไม่ว่ามันจะดีหรือเลวอย่างไร อย่างน้อยมันก็ยัง “สู้” จนถึงที่สุด ขณะที่แปยอมจำนนทั้งๆที่ยังมีชีวิตอยู่ ความจริงที่ประจักษ์แจ้งแก่ใจของแปก็คือตัวเขาเองนั่นล่ะที่ได้ตายจากโลกไปแล้วอย่างแท้จริง และความจริงข้อนั้นก็ทำให้เขาหัวเราะอย่างคลุ้มคลั่งเนื่องจากเขาได้เสียสติไปโดยสิ้นเชิง

“สติของเขาวิปลาสโดยสิ้นเชิงแล้วนับตั้งแต่วินาทีที่เขาตัดสินใจยอมจำนนนั้น”[4]

ชีวิตและความตายวนเวียนอยู่กับทุกคนดั่งลมหายใจที่ผ่านเข้าออกตลอดเวลา แต่บางทีกว่าที่ใครสักคนจะรู้ความหมายที่แท้จริงของ “ชีวิต” และ “ความตาย” ก็อาจต้องใช้เวลาหลายปี บางทีอาจยาวนานเกือบทั้งชีวิต และบางทีแม้ยังคงมีชีวิตอยู่นั่นก็อาจสายเกินไป

เพราะเมื่อใดที่ยอมจำนน เราก็คือคนที่ตายแล้ว

กฤตภาศ ศักดิษฐานนท์

www.facebook.com/bintokrit

twitter @kritkrittapas

instagram @krit_krittapas

krit.bloomingtonbook@gmail.com

Youtube : Krittapas Channel

* บทความนี้เผยแพร่ครั้งแรกใน Bookmoby Review, July 2014

---

[1] ข้อมูลอ้างอิงจากเว็บไซต์อย่างเป็นทางการของแดนอรัญ แสงทอง http://daen-aran-saengthong.blogspot.com/

[2] แดนอรัญ แสงทอง. อสรพิษ. พิมพ์ครั้งที่ 1 : สำนักพิมพ์แมวคราว. หน้า 90.

[3] แดนอรัญ แสงทอง. อสรพิษ. พิมพ์ครั้งที่ 1 : สำนักพิมพ์แมวคราว. หน้า 91.

[4] แดนอรัญ แสงทอง. อสรพิษ. พิมพ์ครั้งที่ 1 : สำนักพิมพ์แมวคราว. หน้า 127.